فیلم تکه های یک زن؛ تمجید اسکورسیزی از یک درام دردناک - اسپند دود کن

به گزارش اسپند دود کن، فیلم سینمایی تکه های یک زن (Pieces of a Woman) جدیدترین اثر کورنل موندروتسو کارگردان اهل مجارستان از جمله آثاری است که در روزهای اخیر در جشنواره بین المللی فیلم ونیز 2020 روی پرده رفته است.

تکه های یک زن درباره زوجی است در حال بچه دارشدن که تصمیم می گیرند بچه را در خانه به یاری یک قابله به دنیا بیاورند. سهل انگاری قابله و آنچه به تبع آن رخ می دهد زندگی این زوج را به شکل تغییرناپذیری دگرگون می نماید و در نهایت به یک سفر درونی عاطفی پیچیده و دردناک برای زن منجر می شود.

یکی از نکات جالب فیلم تکه های یک زن حضور مارتین اسکورسیزی چهره نام دار سینمای دنیا به عنوان مدیر اجرایی فراوری این پروژه است. در واقع اسکورسیزی بر کار تهیه این اثر نظارت مستقیم داشته و نام او باعث شد این اثر از مدت ها پیش توجه علاقه مندان را به خود جلب کند.

اسکورسیزی فیلم را غافلگیرنماینده نامیده و این ویژگی را از این جهت مهم دانسته که به فیلم یاری می نماید به مخاطب گسترده ای که لیاقتش را دارد دست پیدا کند.

به گفته اسکورسیزی تکه های یک زن برای او اثری عمیق و به شکل منحصربه فردی تکان دهنده بوده. او می گوید: از اولین صحنه روی این فیلم سرمایه گذاری عاطفی کردم و هنگامی که دیدمش این تجربه صرفا شدت یافت؛ فیلمی مجذوب نماینده چه از نظر ساخت و چه عوامل فوق العاده آن که شامل همکار سابقم الن برستین می شود.

با این مقدمه از اسکورسیزی برای دیدن فیلم مشتاق تر می شویم. اثری که ونسا کربی، شایا لبوف و الن برستین نقش های اصلی آن را ایفا می نمایند. کربی هنرپیشه بریتانیایی این فیلم بیشتر بابت فیلم هایی چون مأموریت: غیرممکن -فال اوت (Mission: Impossible Fallout ) و سریع و خشمگین تقدیم می نماید: هابز و شاو (Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw) به شهرت دنیای دست یافت.

شایا لبوف با مجموعه تبدیل شوندگان (Transformers) در گیشه پیروز عمل کرد در حالی که آثار مستقلی چون نیمفومانیاک (Nymphomaniac) و عزیز آمریکایی (American Honey ) را هم در کارنامه دارد.

نهایتا باید به الن برستین هم اشاره کنیم؛ بازیگر کهنه کاری که برای فیلم آلیس دیگر اینجا زندگی نمی نماید (Alice Doesnt Live Here Anymore) به کارگردانی مارتین اسکورسیزی جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت نموده و کاندیدای دریافت همین جایزه برای آثاری چون مرثیه ای برای یک رویا (Requiem for a Dream)، جن گیر (The Exorcist) و رستاخیز (Resurrection) بوده است.

کورنل موندروتسو کارگردان 45 ساله مجار فیلم تکه های یک زن، ساخت فیلم های بلند داستانی را از سال 2005 شروع کرد و به عنوان معروف ترین اثرش می توانیم به خدای سفید (White God) اشاره کنیم. خدای سفید نماینده مجارستان در بخش بهترین فیلم خارجی زبان اسکار بود که به مرحله نهایی راه یافت و در عین حال پیروز شد جایزه بخش نوعی نگاه جشنواره فیلم کن سال 2014 را هم به دست آورد.

کاتا ویبر که در نگارش فیلم نامه خدای سفید با موندروتسو همکاری نموده بود، فیلم نامه تکه های یک زن را به رشته تحریر درآورده. بنجامین لوب که ممکن است نامش را به خاطر فیلم برداری مندی (Mandy) فیلم ترسناکی با بازی نیکلاس کیج شنیده باشید، فیلم برداری این اثر را هم برعهده داشته و نهایتا بد نیست اشاره کنیم که هاوارد شور آهنگساز برجسته کانادایی با انواع و اقسام جوایز اسکار، گرمی و گلدن گلوب و حضور در پروژه های بزرگی چون ارباب حلقه ها (The Lord of the Rings)، موسیقی این فیلم را فراوری نموده است.

تا به امروز 8 نقد درباره فیلم سینمایی تکه های یک زن در وب سایت راتن تومیتوز منتشر شده که با 7 نقد مثبت و 1 نقد منفی نشان دهنده رضایت 88 درصدی منتقدان از این اثر سینمایی است.

در ادامه مروری خواهیم داشت بر برخی نقدهای منتشرشده درباره این فیلم سینمایی.

گزیده نقدها و آنالیز های فیلم تکه های یک زن

ورایتی / پیتر دبروج

می شد تصور کرد که کارگردان های استودیویی محترمی همچون نورمن جویسون و سیدنی لومت فیلمی را درباره دعوای حقوقی که در مرکز فیلم تکه های یک زن در جریان است بسازند؛ یک تراژدی وحشتناک اتفاق افتاده و یک زوج جوان در انتظار فرزند (با بازی ونسا کربی و شایا لبوف) قابله خود را (با بازی اقتصادی پارکر) به دادگاه کشانده اند. رسانه ها همه جای این قصه به چشم می خورند و کلیت ماجرای به دنیاآوردن فرزند در خانه به چالش کشیده می شود اما کورنل موندروتسو، کارگردان مجار این فیلم ترجیح می دهد به جای تمرکز بر دادگاه به زوج توجه کند.

زوجی که هر دو در اثر این تجربه به شدت ضربه خورده اند اما زن به شکل خاصی آسیب دیده و مسأله برایش فقط بازسازی رابطه عاطفی اش نیست. او باید در این درام انسانی، با بازی های بسیار ماهرانه، هویت خود را که در معرض آسیب قرار گرفته بازسازی کند.

شان و مارتا زوج اصلی فیلم هنگام فرایند به دنیاآمدن کودک بسیار نزدیک اند و به نظر می رسد فاصله ناشی از هویت طبقاتی آن ها به وسیله صمیمیتی که میانشان برقرار شده از بین رفته است. اما پس از بحران و وقوع تراژدی، شیطان درونی آن ها پدیدار شده و کمتر شبیه یک زوج به نظر می رسند. آن ها بیشتر به دو انسان جدا از هم و بسیار حساس تبدیل شده اند.

کارگردان و فیلم نامه نویس اثر یعنی موندروتسو و ویبر با مهارتی مسحورنماینده عواقب فقدان را در این دو انسان خوب اما نه بی عیب و نقص، آنالیز می نمایند.

هالیوود ریپورتر / دیوید رونی

کمی مبهم است که مخاطب چنین درامی که سرانجام روشنش شبیه نوعی خیانت به اثر به نظر می رسد چه کسی است. اما مخاطبی که دل دیدن بازنمایی به شدت تند و تیز تأثیرات بادوام مرگ یک کودک روی والدینش را دارند با دیدن فیلم از لحظاتی نیرومند و از نظر عاطفی متأثرنماینده بهره مند می شوند.

وقتی مارتا بدون هیچ احساسی وسایلی که با عشق و علاقه برای بچه تهیه نموده بودند را دور می ریزد نشان می دهد که به وضوح در مقابل این خسارت ویرانگر به انسان سخت تری تبدیل شده است.

صحنه ای از فیلم که در آن مارتا همچون زنی آسیب دیده و همان میزان هم خطرناک، دوباره به محل کارش برمی شود و در خاموشی، نگاه های همراه با ترحم همکارانش را درون خود می ریزد یکی از آن لحظات متعدد فیلم است که شدت اثرگذاری فیلم افزون می شود.

وقتی مارتا در خیابان، مترو یا یک فروشگاه به یک بچه خیره می شود چشمانش می تواند بیانگر اشتیاق یا رنج او باشد. بازی سفت و سخت کربی در نقش مارتا قابل توجه است؛ زنی که پشت ظاهر محکمش خون گریه می نماید اما در عین حال در فرایند منزوی نماینده خوکردن به فقدان پیش آمده رفتار خشنی از خود نشان می دهد.

گاردین / زان بروکس

تکه های یک زن اولین فیلم آمریکایی اثر کورنل موندروتسو کارگردان مستعد مجار است که با بازی های جان دار زوج ونسا کربی و شایا لبوف همراه شده. موندروتسو در وطنش آثار درخشان عجیب و پرپتانسیلی مثل خدای سفید و یوهانا (Johanna) را کارگردانی کرد.

این کارگردان در مسیرش آثار عجیبی خلق نموده اما اثر جدید غران و خشمگین او نشان می دهد که هنوز قدرت بیشتری در چنته دارد.

تکه های یک زن که در واقع یک کلاس بازیگری است در نوع خود فیلمی به شدت اثرگذار است. بازیگران اصلی هر کدام به خوبی از پس کار خود بر می آیند و فیلم را راسخ نگه می دارند اما به نظر می رسد همه چیز کمی بیش از حد آکادمیک، تنظیم شده و شبیه به نوعی ورکشاپ از کار درآمده. این شرایط با موسیقی اغراق آمیز که بعد از هر تبادل احساسی سنگینی مثل پتک بر سر مخاطب فرود می آید کمی هم بدتر می شود.

ایندی وایر / دیوید ارلیخ

اگر فکر می کنید فیلم تکه های یک زن با یک ملودرام معمول متفاوت است و به نظر می رسد تکه هایش به شکل ناکامل و ناهمواری به هم وصل شده شاید باید دلیلش را در این جست وجو کنید که فیلم های کمی با موضوع مرده زایی فرزند ساخته شده اند.

فیلم ها عموما این نوع تراژدی ها را به عنوان پیچش داستانی معرفی می نمایند؛ در واقع یک راه ساده روایی برای پل زدن از بخشی به بخش دیگر داستان. فیلم های معدودی جسارت این را دارند که چنین موضوعی را به محور فیلم و مسأله مرکزی اش تبدیل نمایند.

البته این موضوع هم دلایل خودش را دارد. یکی اینکه فیلمی درباره یک جنین مرده به دنیاآمده، در گیشه از آن فروش های مارولی نخواهد داشت. دیگر آنکه رنج ناشی از مرگ یک کودک هنگام زایمان از آن دست رنج هایی است که دیگران به سختی درکش نموده و با آن ارتباط برقرار می نمایند مگر آنکه خود چنین تجربه ای را از سر گذرانده باشند.

در واقع خیلی ها از خود خواهند پرسید چه حسی دارد که موجودی را از دست بدهی که اساسا هرگز وجود نداشته؟ اگر کسی آن قدر خوش شانس بوده باشد که جواب این سؤال را تجربه ننموده باشد چقدر محتمل است که به وسیله یک فیلم بتواند به این پاسخ دست پیدا کند؟

این درام پرسوز پس از بخش افتتاحیه با یک برداشت بلند 30 دقیقه ای از فرایند به دنیاآوردن فرزند در خانه و حرکت از سوی امید به ترس، تمرکز خود را از دست می دهد.

فیلم کوشش می نماید کارهای مختلفی بکند؛ تکه های مختلف مارتا را دوباره سر جایش بگذارد پیش از آنکه او دریابد هرگز دیگر آن کلیت سابق نخواهد بود. گاهی اوقات این کوشش ها خود را به وسیله نوعی نمادگرایی بی جان و بی رمق نشان داده می دهد و گاهی به وسیله شخصیت های فرعی. گرچه تکه های یک زن فیلم مارتا است اما خودتخریبی تدریجی شان (همسرش) انرژی زیادی از اثر می گیرد.

یک داستان فرعی درون فیلم که ارتباط شان و یکی از بستگان مارتا را نشان می دهد می توانست به کلی حذف شود. یک رشته دیگر داستانی مربوط به اتحاد اضطراب انگیز شان و مادر ثروتمند مارتا که از بازماندگان هولوکاست است در نهایت به اندیشه های ناتمامی درباره طبقه اجتماعی، کوشش برای زنده ماندن و هزینه پشت سرگذاشتن و عبور از گذشته تبدیل می شود.

در کل گرچه آن 30 دقیقه ابتدایی یکی از بهترین بخش های کارنامه حرفه ای کارگردان است اما ادامه فیلم مانند گشتن دنبال گنج در میان نخاله های ساختمانی است؛ کوششی که در ذات خود شکست خورده است.