خبرنگاران عرضه کتاب دوسالانه مجسمه سازی با محتوای پژوهشی - اسپند دود کن

به گزارش اسپند دود کن، تهران- خبرنگاران- مسئول پژوهش شورای دبیران هشتمین دوسالانه ملی مجسمه سازی تهران، گفت: پروژه کیوریتوریال دنبال پاسخ پرسش هایی می رود که برای دنیای هنر مهم است، این کار مستلزم مطالعه و پژوهش است.

صفا سبطی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی اسپند دود کن با بیان اینکه پژوهش مسئله مهم در دوسالانه هشتم بود، گفت: از نخستین روزهای شکل گیری دوسالانه در سال 97 انجمن هنرمندان مجسمه ساز با برگزاری مجموعه نشست ها و گفتگوها با هنرمندان و صاحب نظران حوزه هنر، برای شکل گیری هدف های این دوسالانه کوشش کرد. این نگاه پژوهشی از همان بدو شکل گیری دوسالانه آغاز شد و پس از آن به معرفی شورای سیاست گذاری انجامید.

وی اضافه کرد: فراخوان دوسالانه نیز بر پژوهش و مشارکت پروژه های پژوهشی تأکید داشت. پس از استعفای دبیر به دلایل مختلف بحران های اجتماعی، هیات مدیره دوره یازدهم انجمن هنرمندان مجسمه ساز ایران با هدف صیانت از دوسالانه و اهداف و روینمودهای آن به عنوان شورای دبیران معرفی شدند و در ادامه فرایند پژوهشی، پروژه ای جدید با عنوان پروژه پژوهشی مستندنگاری آغاز به کار کرد. این پروژه توسط تیمی متشکل از پنج پژوهشگر، نویسنده، ویراستار متن و من به عنوان همکار و مسئول گروه پژوهش و مستندنگاری پیش رفت.

سبطی ادامه داد: از شهریور ماه سال جاری کار مستندنگاری را آغاز کردیم و هدف ما جستجو در فرایند شکل گیری اثر و گسترش ایده در اثر بود. فرایند شکل گیری از این جهت مهم است که در هنر معاصر ایده به صورت خلق الساعه شکل نمی گیرد، بلکه بسترهای اجتماعی، سیاسی، جنسیتی و... وجود دارد که هنرمند به آنها متصل است و ایده هنرمند در آن بسترها شکل می گیرد و گسترش پیدا می نماید. پروژه مستند نگاری محدود به هنرمندان بخش فراخوان است، زیرا این هنرمندان طرح و ایده خود را بر اساس اهداف و روینمودهای فراخوان ارائه داده و توسط هیات انتخاب به دوسالانه راه یافته اند، ضمن اینکه در فراخوان به این هنرمندان اعلام شده بود که از زمان ارائه طرح تا برگزاری دوسالانه با پژوهشگران همکاری نمایند تا مستندنگاری انجام گردد.

مسئول پژوهش شورای دبیران هشتمین دوسالانه ملی مجسمه سازی تهران درباره مراحل انجام مستندنگاری گفت: گروه پژوهش به وسیله مصاحبه با هنرمند، جمع آوری مستنداتی خارج از مصاحبه و بازخوانی مستندات، به آنالیز فرایند کار هنرمند از ابتدا تا زمان دوسالانه و اثر ارائه شده در دوسالانه پرداختند و سپس نتایج آن تدوین شد. مستندنگاری این دوسالانه در دو بخش انجام شد که در بخش اول فرایند و تمایلات هنری هنرمندان بخش فراخوانی تا قبل از دوسالانه مورد پژوهش نهاده شد، و در بخش دوم به فرایند شکل گیری ایده و اثری که در دوسالانه ارائه شده است، پرداخته شد. این دو بخش به صورت مجزا در دو مرحله کار شدند و از ابتدای مهرماه هر شب در صفحه اینستاگرام دوسالانه یک پست درباره یک هنرمند منتشر کردیم و در مجموع از هر هنرمند تا خاتمه بینال دو پست در اینستاگرام دوسالانه خواهیم داشت.

وی با بیان اینکه انتشار کتاب نیز یک نمود دیگر از رویکرد پژوهشی دوسالانه هشتم است، گفت: کتاب دوسالانه هشتم نیز با محتوای پژوهشی طراحی شده است و بنابراین با کتاب هایی که پیش از این برای رویدادها منتشر می شد متفاوت است. این کتاب تنها به چاپ تصویری از اثر همراه با نام هنرمند و اثر او اکتفا نمی نماید، بلکه رویکرد ما در زمینه انتشار کتاب تغییر نموده و می خواهیم کتاب دوسالانه را با محتوای پژوهشی عرضه کنیم. شاید پس از تعاریف دوسالانه هشتم، رویدادهای دیگری نیز بخش پژوهش را به صورت نمایشی به کار خود اضافه کردند، اما تفاوت این دوسالانه با رویدادهای دیگر آن است که پژوهش برای ما یک جزء الحاقی نیست، بلکه تمام ساختار دوسالانه را در بر می گیرد. فکر می کنم و امیدوارم برای نخستین بار باشد که کتاب مفصلی با محتوای پژوهشی در کنار معرفی آثار برای یک رویداد هنری منتشر می گردد. البته ما ادعایی مبنی بر اینکه کار به بهترین شکل انجام خواهد شد نداریم، اما این فرایند می تواند آغازی برای پیوند دنیای هنر با پژوهش باشد. این قدم مهمی است که امیدواریم در رویدادهای آینده نیز ادامه پیدا کند.

این پژوهشگر که کتاب ها و مقالات متعددی در زمینه زیبایی شناسی، هنر و فلسفه نوشته است، ادامه داد: بخش نخست این کتاب به معرفی اهداف، روینمودها، فرایند کار دوسالانه از ابتدای شکل گیری، و همچنین معرفی ارکان دوسالانه شامل شورای سیاست گذاری، هیات انتخاب آثار بخش فراخوانی، دبیر دوره اول، شورای دبیران دوره دوم، گروه پژوهش و... اختصاص دارد. در بخش دیگر کتاب به معرفی بخش های چهارگانه فراخوانی، کیوریتوری، گالری ها و مدعوین می پردازیم که به وسیله آنها آثار هنری به دوسالانه راه پیدا نموده اند. استیتمنت آثار هنرمندان و کیوریتور ها نیز در این بخش ارائه می گردد. در بخش معرفی هنرمندان فراخوانی، پروژه مستندنگاری نیز به کتاب الحاق می گردد تا فرایند کار هنرمندان از شکل گیری ایده تا اجرای اثر در کنار تصویر آثارشان دیده گردد. با توجه به اینکه پروژه مستندنگاری تا خاتمه نمایشگاه دوسالانه ادامه دارد، تدوین کتاب و کامل شدن اطلاعات آن نیز در خاتمه نمایشگاه صورت می گیرد و به همین دلیل در اختتامیه دوسالانه، کتاب را نخواهیم داشت.

سبطی با اشاره به سخنرانی های این دوسالانه گفت: به دلیل شیوع کرونا تصمیم برگزارنمایندگان دوسالانه بر این شد که سخنرانی ها به صورت فیلم برداری از سخنرانی و بدون حضور مخاطبان انجام گردد و فیلم آنها در اینستاگرام دوسالانه منتشر گردد. برنامه ما این است که هر آدینه یک سخنرانی را منتشر کنیم و در ادامه نیز متن این سخنرانی ها پس از پیاده شدن در قالب یک محتوای پژوهشی، در کتاب دوسالانه به چاپ می رسد.

وی درباره موضوع این سخنرانی ها گفت: تصمیم گرفتیم به سراغ موضوعات نظری نرویم، زیرا اگرچه ارتباط هنرمندان با حوزه نظری بسیار مهم و لازم است، اما این اطلاعات را می توان در کتاب های تخصصی پیدا کرد. وقتی بینال به عنوان جریان هنری شکل می گیرد، مسائل حول این رویداد اهمیت پیدا می نماید. به همین دلیل بحث ها بیشتر درباره روینمودهای دوسالانه و مسائل جاری هنر ما است.

مسئول پژوهش شورای دبیران هشتمین دوسالانه ملی مجسمه سازی تهران درباره رویکرد کیوریتوریال در این دوسالانه و ارتباط آن با پژوهش گفت: از بدو شکل گیری بینال به دنبال روینمودهای معاصر در هنر بودیم و این روینمودها ما را به سمت همکاری با کیوریتورها و پروژه های کیوریتوری و کیوریتوریال سوق داد. کیوریتور علاوه بر اینکه اثری از هنرمند را در مجموعه ای مثل دوسالانه به نمایش می گذارد، به دنبال طرح یک پرسش است که حول این پرسش، هنرمندان و آثار هنری آنها را گردآوری می نماید. در پروژه های کیوریتوریال علاوه بر طرح پرسش، با شیوه دیگری از ارائه روبرو هستیم. در این پروژه ها ضرورتی وجود ندارد که دستاوردهای آن حتماً به ارائه مادی یک اثر ختم گردد، بلکه ممکن است پروژه به یک دستاورد متنی و نمایش آن در قالب هنر و یا حتی به یک اجرا برسد.

سبطی اضافه کرد: پروژه کیوریتوریال به دنبال پرسش هایی که برای دنیای هنر مهم است می رود، پرسش هایی که در این شرایط زمانی و مکانی مطرح است و این مستلزم مطالعه و پژوهش است، یعنی یک پروژه کیوریتوریال به یک بستر پژوهشی احتیاج دارد زیرا وقتی پرسشی مطرح می گردد، کیوریتور برای یافتن پاسخ آن می بایست آغاز به جمع آوری اطلاعات و مستندات کند و پژوهش پیش زمینه این نوع پروژه ها است. در بخش کیوریتوری علاوه بر پروژه های ذکر شده، دو پروژه معماری متشکل از کیوریتور و آثار معماران یا تیم های معماری در دوسالانه حضور یافتند. پیوند بین مجسمه سازی و معماری برای نخستین بار در دوسالانه های مجسمه سازی رخ داد که این مسئله نیز می تواند آغازی برای اتفاقات آینده باشد.